Η Ελλάδα έχει σημαντική αρχαία ιστορία που άφησε τα ίχνη της με την επιβίωση πολλών αρχαίων μνημείων μέχρι σήμερα. Ένα τέτοιο μνημείο είναι η αρχαία Νικόπολη που ιδρύθηκε το 30 π.Χ. και βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Ελλάδας στην περιοχή της Πρέβεζας. Συγκεκριμένα, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Ηπείρου, περίπου 6 χλμ. βόρεια της σημερινής Πρέβεζας. Η “Πόλη της Νίκης” ιδρύθηκε μετά το 30 π.Χ. για να σηματοδοτήσει τη νίκη του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα Οκταβιανού στη ναυμαχία του Ακτίου κατά του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας Ζ΄, Βασίλισσας της Αιγύπτου, σηματοδοτώντας την κυριαρχία του Οκταβιανού Αυγούστου και την αρχή μίας νέας εποχής, της Pax Romana σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου. Ήταν διοικητικό και οικονομικό κέντρο από τη Ρωμαϊκή έως τη μεσοβυζαντινή περίοδο, όταν η Ναύπακτος ανέλαβε τη λειτουργία αυτή από τη Νικόπολη.
Με την ευκαιρία της νίκης στο Άκτιο και για να υπηρετήσει τις μεγάλες πολιτικές του φιλοδοξίες, ο Οκταβιανός Αύγουστος ακολούθησε ένα ευρύ πρόγραμμα πολιτικής προπαγάνδας που περιλάμβανε την ίδρυση της αρχαίας Νικόπολης. Η τοποθεσία που επιλέχθηκε για την ίδρυση της νέας πόλης είχε σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την οικονομία και τη στρατηγική σημασία, καθώς ήταν ένας κόμβος χερσαίων και θαλάσσιων διαδρομών και ένα σημείο ελέγχου κατά μήκος των ακτών του Ιονίου. Η ίδρυση νέων και η ανακατασκευή παλαιών πόλεων, δηλ. η δημιουργία μιας πόλης που θα γίνει το κέντρο ελέγχου στη δυτική Ελλάδα μαζί με την πόλη της Πάτρας, εντάσσονταν στο αυτοκρατορικό πρόγραμμα για τον εκρωμαϊσμό της περιοχής.
Η Νικόπολη είναι η μεγαλύτερη ρωμαϊκή πόλη στην Ελλάδα και ο αρχαιολογικός της χώρος είναι από τους μεγαλύτερους στον Ευρωπαϊκό χώρο. Μέχρι σήμερα, η πολιτιστική εκμετάλλευση της Νικόπολης περιλαμβάνει μόνο θεατρικές και μουσικές παραστάσεις που πραγματοποιούνται στο αρχαίο Ωδείο. Η αρχαία πόλη της Νικόπολης κέρδισε την αναγνώρισή της με το Πρώτο και Δεύτερο Συμπόσιο που έλαβε χώρα το 1984 και το 2002 στην Πρέβεζα, όπου προσέλκυσε την προσοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας παγκοσμίως.
Το πρώτο διεθνές Συμπόσιο για τη Νικόπολη πραγματοποιήθηκε στην Πρέβεζα το 1984 και αφύπνισε το ερευνητικό ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Παράλληλα ξεκίνησε μια σειρά ενεργειών για την προστασία και την ενίσχυση του αρχαιολογικού χώρου. Την επομένη περίοδο υπογράφηκε προγραμματική συμφωνία μεταξύ του Δήμου Πρεβέζης και του Υπουργείου Πολιτισμού και ιδρύθηκε η πρώτη επιστημονική επιτροπή της Νικόπολης. Το 1991 δημοσιεύθηκε προεδρικό διάταγμα για την προστασία του αρχαιολογικού χώρου. Συνδυάζοντας τη Νικόπολη με τη σημαντική ναυμαχία του Ακτίου, η φήμη της οποίας έχει λάβει μυθικές διαστάσεις στην ιστορική μνήμη του δυτικού κόσμου, το πλήθος των μνημείων που βρίσκονται στον αρχαιολογικό χώρο έχει μια εξαιρετική ιστορία και ιδανικές συνθήκες για τη μετατροπή του δυστυχώς εγκαταλελειμμένου χώρου σε έναν υποδειγματικό αρχαιολογικό χώρο.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί ότι η πολιτιστική κληρονομιά, μαζί με άλλες μορφές κεφαλαίου (όπως το κοινωνικό, το ανθρώπινο, το οικονομικό και άλλα) είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης. Ειδικότερα, η πολιτιστική κληρονομιά, εάν διαχειρίζεται σωστά, μαζί με τον τουρισμό, αποτελεί βασικό παράγοντα ανάπτυξης και μπορεί να βελτιώσει τη ζωή της τοπικής κοινότητας.
Επομένως, η αρχαία Νικόπολη είναι σημαντική, όχι μόνο ιστορικά, αλλά και πολιτιστικά και από οικονομικής απόψεως. Είναι ένα μεγαλειώδες μνημείο το οποίο, αν χρησιμοποιείται με βιώσιμο τρόπο, μπορεί να αλλάξει εντελώς την κακή οικονομική εικόνα και τον χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης της περιοχή της Πρέβεζας. Μπορούμε να καταλάβουμε ότι η σωστά διαχειριζόμενη πολιτιστική κληρονομιά και ο τουρισμός, μπορούν να ωφελήσουν την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών γύρω από τις αρχαίες πόλεις και να αποτελέσουν βασικό παράγοντα ανάπτυξης που θα βελτιώνει συνεχώς τη ζωή της τοπικής κοινότητας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ, ότι η χρήση αρχαιολογικών μνημείων ως αξιοθέατα αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως ευεργετική για την οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων.
Στην εποχή τόσο της παγκοσμιοποίησης όσο και της οικονομικής κρίσης, ο τουρισμός και η πολιτιστική και οικονομική εκμετάλλευση αρχαίων μνημείων φαίνεται να ανοίγουν ίσως τη μόνη ευκαιρία ανάπτυξης οικονομικά απομονωμένων περιοχών και χωρών όπως η Ελλάδα, η οποία υπέστη μία από τις χειρότερες οικονομικές καταστάσεις, που έχει βιώσει ποτέ. Οι πολιτικοί και οι τοπικοί φορείς της περιοχής πρέπει να προβούν στις απαραίτητες πολιτικές κινήσεις για να μετατρέψουν αρχικά τα εγκαταλελειμμένα μνημεία σε αρχαιολογικό πάρκο, ώστε ο αρχαιολογικός χώρος να καταστεί οικονομικά βιώσιμος.
Τέλος, η κοινή κρίση μεταξύ των εμπειρογνωμόνων είναι ότι η οικονομική κρίση και η επακόλουθη δημοσιονομική λιτότητα, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με βάση τα παραπάνω, με το παράδειγμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και την ανεξερεύνητη Νικόπολη, η υπόθεση ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι απλώς μια μάζα πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων που διατηρούμε, αλλά ένα σύνολο πόρων που προβάλλουμε και χρησιμοποιούμε, πρέπει να αποδείξει την εγγενή σχέση μεταξύ της πολιτιστικής κληρονομιάς, της βιώσιμης ανάπτυξης και της οικονομίας.
Λαμπρακούλης Γεώργιος
Ιδρυτής και Διαχειριστής του ΑΡΩΓΟΥ
- 10Shares
